کد مطلب:43051 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير فرازهاي بيست و پنجم و بيست و ششم خطبه بيست و هشتم نهج البلاغه كه امام علي(ع) مردم را به لزوم برگرفتن توشه اي براي آخرت هشدار ميدهد چيست؟

«اَلا وَاِنَكُم قَد اُمِرتُم بِالظَعنِ وَدُلِلتُم عَلَي الزادِ» [آگاه باشيد، شما به كوچ از اين دنيا مأموريد و به اندوختن زاد و توشه (براي اين سفر بس طولاني) راهنمائي شده ايد].
ما انسانها در اقيانوس هستي چونان كشتي نشينانيم كه دو نوع حركت داريم:
نوع يكم ـ حركتي است كه با اراده و فعاليت كشتيبان در راه بردن كشتي بوجود آمده، مسيري را كه راننده كشتي در نظر گرفته است، ميپيمائيم. اين همان حركت عمومي است كه از ذره ناچيز گرفته تا كيهان بزرگ تحت سلطه خداوندي براه افتاده اند و هيچ سكون و توقفي هم براي آن تصور نميگردد. امر به اين حركت عمومي كه همه اجزاء و پديده ها و روابط جهان هستي و همه سطوح آن را بجريان لاينقطع وادار نموده است، امر تكويني است كه هيچ تمايل و آرزو و مقاومتي نميتواند جلو آن جريان را گرفته و آنرا به سكون مبدل بسازد.
نوع دوم ـ حركتي است كه كشتي نشينان براي بدست آوردن احتياجات و رسيدن به خواسته هاي خود، انجام ميدهند. دستور به اين حركت از طرف كشتيبان و كاركنان كشتي، دستور ارشاد تشريعي به سود خود كشتي نشينان است. در حقيقت كشتيبان آگاه به طول سفر و چگونگي آن و آگاه به احتياجات و خواسته هاي كشتي نشينان قوانين و دستوراتي را صادر مينمايد، ولي بهره برداري از آنها به تعقل و اختيار خود كشتي نشينان است. حال وضع ما انسانها هم در حركت نوع دوم در كشتي بزرگ دنيا چنين است ما در اين كشتي كه داراي يك حركت كلي رو به يك هدف بس والاست، مامور به حركت تكاملي بوده، اندك مسامحه و بي بند و باري ما بدون اينكه اختلالي در حركت كلي كشتي و اسرار و هدف آن وارد بسازد، خلل در حركت خاص خود ما ايجاد ميكند كه بحالتي پست تر از اجزاي خود كشتي كه رهسپار منزلگه نهائي خويش است، سقوط خواهيم كرد.
در اين حركت پرمعنا هيچ يك از آرمانهاي مربوط به در و ديوار كشتي و زينت و زيور ها و خوراكي ها و پوشاكيها و صندلي هاي آن، نميتواند توشه اي براي ساحل اقيانوس زندگي باشد. مگر نه چنين است كه:
عقل كشتي، آرزو گرداب و دانش بادبان
حق تعالي ساحل و عالم همه درياستي

ميرفندرسكي
حال كه ساحل اين اقيانوس پيشگاه ربوبي است و پيشگاه ربوبي جايگاه باز شدن سطوح شخصيت آدمي است كه آنها را در تكاپوي حيات، ساخته و پرداخته است، خوشي هاي كشتي كه از آن پياده شده ايم و ديگر هرگز روي آن را نخواهيم ديد، بچه كار خواهد آمد؟ در برابر جاذبه پيشگاه ربوبي، همه عوامل جذب كننده كشتي زندگي كه در پشت سر گذاشته ايم، جز اسباب بازي ناچيز كودكان خردسال در برابر مالكيت جهان هستي براي يك خردمند عاليمقام، نمايشي نخواهد داشت. پس هم اكنون از كمال و جمال و جلال روحي توشه ها برداريم كه شايستگي ورود به جاذبه كمال و جمال و جلال الهي را حاصل بداريم.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 6
آية الله محمدتقي جعفري